สยาม จากอดีต ถึงปัจจุบัน

[hacksecrets]

สยามบนแผนที่โลก พอจะแบ่งตามช่วงระยะเวลาได้เป็นสังเขป ถ้าย้อนไปยุคเริ่มต้นมีแผนที่ นักวิชาการยอมรับกันว่า แผนที่ชิ้นแรกปรากฏขึ้นในโลกมีอายุประมาณ 5,000 ปีมาแล้ว โดยเขียนลงบนดินเหนียว รู้จักกันในชื่อว่า Clay Tablet

ลักษณะเป็น "แผนที่โฉนด" (Ca dastral Map) หรือ "แผนที่ชุมชน" แสดงอาณาเขตกรุงบาบิโลน บริเวณลุ่มแม่น้ำไลน์และภูมิประเทศโดยรอบ ลักษณะแสดงให้เห็นเป็นภูเขา ทางน้ำ บ้าน จากเส้นทางกรุงไบแซนไทน์(Byzantine) ไปปากแม่น้ำดานูป

กระนั้นก็ดี สถาบันการสำรวจและทำแผนที่ของกรุงปักกิ่งก็อ้างว่า แผนที่มณฑลฉางชา ซึ่งขุดได้จากฮวงซุ้ยราชวงศ์ฮั่น ณ มาวังทูอี มณฑลฉางชา เป็นแผนที่เก่าที่สุดของโลก มีสัญลักษณ์แสดงให้เห็นถนน ทางน้ำ ภูเขา หมู่บ้าน และมีตัวเลขบอกจำนวนครอบครัว แต่ลักษณะแผนที่กลับหัว คือทิศเหนืออยู่ด้านล่าง ทิศตะวันออกอยู่ด้านซ้าย ปัจจุบันบางหมู่บ้านในแผนที่ยังคงปรากฏอยู่ในเขตลุ่มน้ำเชียวฉุย(Xiao shui)

[hacksecrets]

*แผนที่โลก-ก่อนปรากฏรูปร่างประเทศไทย*

นักวิชาการภูมิศาสตร์ท่านนี้ได้ถ่ายทอดให้เห็นแผนที่ช่วงที่ 2 นี้นับว่าน่าสนใจยิ่ง ตั้งแต่สมัยที่อริสโตเติล นักปราชญ์ชาวกรีก(384-322 B.C.) เริ่มสงสัยว่า โลกมีลักษณะเป็นทรงกลม นักวิทยาศาสตร์พยายามพิสูจน์ด้วยการเดินทางรอบโลก

กระทั่งร้อยปีก่อนคริสตกาลนักภูมิศาสตร์-ประวัติศาสตร์ชาวกรีกนาม "สตราโบ"(Stra bo) ได้เขียนแผนที่จากคำบอกเล่าของนักสำรวจใช้หลักการสังเกตทิศทางการเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์และดวงดาวต่างๆ และเขาก็ชี้ให้เห็นว่าโลกมีเพียง 3 ทวีป ได้แก่ ยุโรป เอเชีย และแอฟริกา

แม้รูปร่างไม่ถูกต้องนัก แต่ก็ทำให้สตราโบได้ชื่อว่าเป็นนักแผนที่คนแรกของโลก

กระนั้นความก้าวหน้าของการทำแผนที่อย่างชัดเจน ก็คือผลงานของนักปราชญ์ชาวกรีก คลอเดียส พโตเลมี(90-160 A.D.) แสดงแผนที่ Geographia และ World Atlas แสดง 26 ภูมิภาคโลก(87-150 A.D.) ผลงานชิ้นนี้ชาวอาหรับเป็นผู้เก็บรักษาไว้นานถึง 1,000 ปี จึงนำออกมาเผยแพร่ต่อชาวโลก

ทว่า แม้จะมีการสืบค้นว่าผลงานของพโตเลมีนี้ได้รับอิทธิพลจากแผนที่มารินุส(Marinus) ซึ่งเป็นชาวเมืองคาร์เธจ(เลบานอนในปัจจุบัน) ร่วมสมัยกับพโตเลมี อันเป็นที่ยอมรับกันต่อมาว่า เป็นนักทำแผนที่และนักภูมิศาสตร์ยุคแรก แต่พโตเลมีได้จัดทำแผนที่โลก แสดงรายละเอียดเกี่ยวกับพื้นแผ่นดินและพื้นน้ำ ครอบคลุมจากมหาสมุทรแอตแลนติกไปถึงมหาสมุทรอินเดีย

ทั้งนี้ รายละเอียดหลักๆ อยู่ที่อาณาจักรในยุโรปและคาบสมุทรอาหรับ แต่ยังไม่ปรากฏข้อมูลบริเวณประเทศอินเดียหรือจีน รวมทั้งพื้นที่ประเทศไทยด้วย

[hacksecrets]

แผนที่ฉบับที่เด่นที่สุดช่วงนี้คือ Turin Map หรือแผนที่ T-O คริสต์ศตวรรษที่ 12 แสดงให้เห็นถึงอาณาจักรที่รุ่งเรือง มีกรุงเยรูซาเล็มอยู่กลาง มีอาณาจักรที่เรียกว่า เอเชีย แอฟริกา และยุโรป แต่ตำแหน่งทวีปยังไม่ถูกต้อง เอเชียอยู่ด้านบนของแผนที่ ยุโรปอยู่มุมซ้ายล่าง และแอฟริกาอยู่มุมขวาล่าง แสดงให้เห็นผู้เขียนแผนที่ไม่ได้ทำการสำรวจ แต่เขียนตามที่ได้ยินได้ฟังมาผสมกับตำนานการกำเนิดของโลกตามความเชื่อทางศาสนา คือทางศาสนาคริสต์ก็มีรูปอาดัม เอวา และงู

ทั้งยังแสดงแนวคิดของพุทธศาสนาไว้ด้วย คือแอ่งน้ำจากเขาพระสุเมรุ เป็นต้นน้ำของทางน้ำ 4 สาย ได้แก่ แม่น้ำคงคา ไนล์ ไทกริส และยูเฟรติส คั่นด้วยแนวเขา 4 แนว ที่เป็นอาณาจักรของเงิน พลอย และคริสตัล ซึ่งนักภูมิศาสตร์ชาวโรมัน Pomponuis (ค.ศ.1937-1943) สันนิษฐานว่า เป็นอาณาจักรทองและอาณาจักรเงิน(Chryse and Argyre) ที่เรียกชื่อดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

แม้แผนที่นี้จะไม่ปรากฏชื่อผู้เขียน แต่ได้บรรยายไว้ในแผนที่ "Turin" บอกความสำคัญของอาณาจักรทอง หมายถึงมลายา(Malaya) ตั้งอยู่ริมทะเล Erythrean เหมือนเป็นเกาะอยู่โพ้นทะเลตะวันออกของโลก ส่วนอาณาจักรเงิน อาจหมายถึง พม่า หรืออารข่าน(Burma or Arakan) ซึ่งเป็นที่น่าสังเกตอีกว่า มีพื้นที่พม่าหรืออารข่านอยู่ แต่ยังไม่ปรากฏพื้นที่ประเทศไทย

กระทั่งเข้าสู่ยุคแผนที่โลกและแผนที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แผนที่โลกของ Beatus(ค.ศ.1483) จึงเริ่มปรากฏชื่อเมือง Nago(นคร-นครศรีธรรมราช)

[hacksecrets]

แผนที่ที่แสดงพื้นที่ของประเทศไทยที่ได้จากการค้นคว้า สันนิษฐานว่า แผนที่ที่น่าจะเก่าที่สุดคือ "แผนที่ Ramusio" แสดงที่ตั้งเมืองเชียงใหม่(Lago de chaimay)

วัสดุที่ใช้เป็นแผ่นไม้ โดยแผนที่นี้แสดงทะเลสาบเชียงใหม่ ที่ชาวพื้นเมืองเรียกว่า "Cunebete" บางทีเรียกว่า "ทะเลสาบแห่ง Singapamor" แต่กลับหัวเหมือนแผนที่มณฑลฉางชาของจีน และแผนที่ Ramusio แสดงให้เห็นว่ามีอิทธิพลต่อแผนที่ในช่วงต่อมา คือความเชื่อที่ว่า ทะเลสาบเชียงใหม่เป็นต้นน้ำ 6 สาย โดยแม่น้ำ 3 สาย ไหลลงอ่าวเบงกอล และอีก 3 สาย เป็นต้นน้ำของแม่น้ำเจ้าพระยา

[hacksecrets]

นักภูมิศาสตร์ท่านนี้ได้สรุปว่า เพื่อให้รับกับแผนที่โลก แผนที่เอเชียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แผนที่ระบุประเทศไทยหรือสยามไว้ชัดเจน คือแผนที่ SIAN เป็นแผนที่ระวางแรกที่เขียนโดย Lambert Andreas(ค.ศ.1596) ชาวเยอรมนี มีพื้นที่ประเทศไทยอยู่กลาง ล้อมรอบด้วยประเทศข้างเคียง ตั้งแต่อินเดีย พม่า กัมพูชา เกาะสุมาตรา แต่ไม่ปรากฏประเทศฟิลิปปินส์ หรือญี่ปุ่น

แผนที่นี้นับว่ามีข้อมูลใกล้เคียงกับข้อมูลในแผนที่โลกของ Gerard แต่มีการเปลี่ยนชื่อเมืองลูกอร์ เป็น Nacaon แทน และตำแหน่งของ SIAN อยู่บริเวณเหนืออ่าวไทยปัจจุบัน รวมทั้งเมืองปัตตานี(Patane) เพิ่มขึ้นมาอยู่เหนือเมืองกลันตัน(Calantan)

กระทั่งมาถึง Le Pere Placide นักภูมิศาสตร์ประจำราชสำนักพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 เขียนแผนที่ SIAM ขึ้น เมื่อเอกอัครราชทูตเดอ โชมองต์ เดินทางกลับจากการเข้าเฝ้าสมเด็จพระนารายณ์มหาราช(ค.ศ.1685) แผนที่ที่เขียนมีลักษณะรวมทั้งตำแหน่งของชื่อตรงกับความเป็นจริงมากขึ้น ชื่อประเทศใช้คำว่า SIAM จึงเป็นเหมือนต้นแบบของแผนที่สยามและประเทศไทยที่ปรากฏบนแผนที่โลกในเวลาต่อมา

แน่นอน แผนที่โลกปัจจุบันคงมิได้กำหนดชื่อประเทศกว่าร้อยประเทศไว้เพียงเท่านี้ ยังคงมีชื่อใหม่ๆ ปรากฏขึ้นไม่วันนี้หรือพรุ่งนี้ อย่างไรก็ดี มีข้อมูลเกี่ยวกับการศึกษาพื้นที่บริเวณเกาะรัตนโกสินทร์ พบแผนที่ Town of Bangkok (ค.ศ.1828 หรือ พ.ศ.2371) หน้าตาสี่เหลี่ยมคล้ายบล็อค ลายเส้นทางน้ำเขียน Menam River แสดงพื้นที่ 2 ฝั่งเจ้าพระยา พระราชวัง วัดพระแก้ว เกาะรัตนโกสินทร์ ล้อมรอบด้วยคลอง 3 ชั้น คือ คลองคูเมือง คลองบางลำพู และคลองสามเสน นอกจากนี้แสดงมาตราส่วน เส้นบรรทัด ระบบไมล์ไว้ชัดเจน

แผนที่นี้ปรากฏอยู่ในหนังสือ "Early Mapping" โทมัส ซัวเร(Thomas Saurey) ได้นำมาตีพิมพ์ที่สิงคโปร์ ปี ค.ศ.1999(พ.ศ.2542) เกี่ยวกับเรื่องแผนที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ส่วนชื่อผู้วาดนั้นไม่ได้ระบุไว้ นักวิชาการท่านนี้ได้สันนิษฐานว่าเป็นช่างเขียนพื้นเมืองสยาม หรือชาวต่างชาติที่เข้ามาใช้ชีวิตในสมัยต้นรัตนโกสินทร์
แม้แผนที่กรุงเทพฯนี้ยังไม่เก่ามาก แต่เท่าที่ศึกษาและพบตอนนี้คิดว่าน่าจะเก่าที่สุดเวลานี้

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1459

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1659

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1683

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1683

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1686

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1691

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1702

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1730

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย คศ 1750 ราวๆ ปลายกรุงศรีอยุธยา

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1854

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1886

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1888 ตอนก่อนที่จะเสียดินแดน

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1893

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1897 (พศ 2440)

[hacksecrets]

ในแผนที่ ไทยได้เสียดินแดนให้ฝรั่งเศสไปแล้วสามครั้ง

ครั้งที่ 1 เสียดินแดนแคว้นสิบสองจุไท พื้นที่ 87,000 ตารางกิโลเมตร ให้แก่ฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ. 2431

ครั้งที่ 2 เสียดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ที่เป็นประเทศลาวทั้งหมด และดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขงที่เป็นดินแดนอาณาจักรล้านช้าง เป็นพื้นที่รวม 143,000 ตารางกิโลเมตร ให้แก่ฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ. 2436

ครั้งที่ 3 เสียดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขง บริเวณพื้นที่ด้านตะวันออกของเมืองน่าน และดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขง ในพื้นที่ของเมืองจำปาศักดิ์ และเมืองมโนไพร ให้แก่ฝรั่งเศส เป็นพื้นที่ 62,500 ตารางกิโลเมตร ให้แก่ฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ. 2446 เพื่อแลกกับเมืองจันทบุรี ที่ฝรั่งเศสยึดไว้ตั้งแต่เหตุการณ์ ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2437)

เส้นสีเหลืองในแผนที่คือแนวที่ฝรั่งเศสได้ทำข้อตกลงกะอังกฤษไว้ ให้กรุงสยามเป็นรัฐกันชน (ฺBuffer State) เมื่อ พ.ศ. 2438


ในแผนที่ประเทศไทยยังมี เมืองศรีโสภณ เมืองเสียมราฐ และเมืองพระตะบอง ในประเทศกัมพูชา และ รัฐกลันตัน ตรังกานู ไทรบุรี และปะลิส ในประเทศมาเลเซีย

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปี คศ 1903(2446)

[hacksecrets]

http://seedang.com/stories/19635

คลิป มาดูแผ่นดินไทยที่สูญเสียไป..........เมื่อครั้งอดีต

[hacksecrets]

สรุปการสูญเสียแผ่นดิน ประเทศไทย

ครั้งที่ 1 - เกาะหมาก ให้กับอังกฤษ
ครั้งที่ 2 - มะริด, ทวาย, ตะนาวศรี ให้กับพม่า
ครั้งที่ 3 - บันทายมาศ ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 4 - แสนหวี, เมืองพง, เชียงตุง ให้กับพม่า
ครั้งที่ 5 - รัฐเปรัค ให้กับอังกฤษ
ครั้งที่ 6 - สิบสองปันนา ให้กับจีน
ครั้งที่ 7 - เขมร และเกาะอีก 6 เกาะ ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 8 - สิบสองจุไท ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 9 - ฝั่งซ้ายแม่น้ำสาละวิน ให้กับอังกฤษ
ครั้งที่ 10 - ประเทศลาว ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 11 - ฝั่งขวาแม่น้ำโขง ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 12 - พระตะบอง, เสียมราฐ, ศรีโสภณ ให้กับฝรั่งเศส
ครั้งที่ 13 - รัฐกลันตัน, ตรังกานู, ไทรบุรี, ปริส ให้กับอังกฤษ
ครั้งที่ 14 - เขาพระวิหาร ให้กับเขมร

รวมๆ แล้วประเทศเราหายไปกว่าครึ่ง...

[hacksecrets]

ในยุคที่รัฐไทยถือคอมมิวนิสต์เป็นภัยคุกคามความมั่นคงของชาติ โปสเตอร์นี้เป็นภาพแทนที่สื่อความคิดของคนไทยเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชาติไทย การเสียดินแดน ความเป็นไทย และศัตรูของชาติได้อย่างเจิดจ้า ศัตรูทางประวัติศาสตร์ที่คลาสสิคอย่างพม่าไม่ได้ถูกรวมอยู่ในภัยคอมมิวนิสต์ด้วย แต่หากจะดีไซน์โปสเตอร์แผนที่ทำนองนี้อีกชิ้นหนึ่งโดยเปลี่ยนโฟกัสไปที่พม่า ก็คงจะท้าทายไอเดียของกราฟิกดีไซเนอร์ดีทีเดียวว่าจะทำเป็นรูปตัวอะไรที่จะมาข่มขู่คุกคามชาติไทย

[hacksecrets]

แผนที่ประเทศไทย ปัจจุบัน